Roman Wilhelmi

Roman Wilhelmi to jeden z najwybitniejszych polskich aktorów. Poznaniak z urodzenia, zawodowo związany przede wszystkim z Warszawą.

Urodził się 6 czerwca 1936 roku jako najstarszy syn Zdzisława i Stefanii Wilhelmich. Miał dwóch młodszych braci – Eugeniusza i Adama. W 1958 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Jako aktor zadebiutował na scenie rolą Stanleya w „Tramwaju zwanym pożądaniem” T. Williamsa, natomiast debiut ekranowy to dwie słynne produkcje – „Eroica” Andrzeja Munka oraz „Krzyżacy” Aleksandra Forda. Na stałe związany z warszawskim Teatrem Ateneum (1958-86) i Teatrem Nowym (1986-91).

Roman Wilhelmi był aktorem charyzmatycznym, a grane przez niego postacie były charakterystyczne. Nie bez wpływu na to była osobowość aktora. Znakomicie odnajdywał się w różnych gatunkach filmowych – od kina historycznego („Krzyżacy”) i wojennego („Czterej pancerni i pies”), poprzez dramat („Bez znieczulenia”), kino akcji („Prywatne śledztwo”), po znakomite role w komediach (seriale „Kariera Nikodema Dyzmy” i „Alternatywy 4” czy „Kolacja na cztery ręce” Teatru TV). W 1979 roku dostał nagrodę Prezesa Rady Ministrów II stopnia za kreacje aktorskie. W ankiecie „Polityki” na najważniejszych aktorów polskich XX wieku zajął 8 miejsce.

Roman Wilhelmi początkowo odrzucił szansę zagrania tytułowej roli w „Karierze Nikodema Dyzmy”, gdyż nie chciał wiązać się z żadnym serialem. Kiedy dowiedział się, że zastąpi go Jerzy Stuhr (co było blefem), zgodził się wystąpić. Wilhelmi brał także udział w castingu do roli Ramzesa w „Faraonie”. Jednak Jerzy Kawalerowicz powierzył rolę w filmie Jerzemu Zelnikowi.

Ostatni raz na deskach teatru Roman Wilhelmi wystąpił w 1991 roku w poznańskiej Scenie na Piętrze w monodramie Mały światek Sammy Lee w reżyserii Zdzisława Wardejna. W tym czasie już chorował, lekarze zdiagnozowali nowotwór wątroby. Roman Wilhelmi zmarł 3 listopada 1991 r. w Warszawie, spoczywa na Cmentarzu Wilanowskim w Warszawie.

Poznań pamięta o Romanie Wilhelmim

W mieście urodzenia aktora pamięć o nim jest ciągle żywa i okazywana na wiele sposobów:

– popiersie Romana Wilhelmiego w Poznaniu (odsłonięte 3 listopada 2012),

– cykliczne Dni Romana Wilhelmiego w Poznaniu,

– tablica pamiątkowa poświęcona Romanowi Wilhelmiemu na frontonie Sceny na Piętrze w Poznaniu (odsłonięta 3 listopada 2008),

– Skwer Romana Wilhelmiego w Poznaniu, w obrębie Starego Miasta (uroczystość nadania imienia miała miejsce 6 czerwca 2011),

– tablica pamiątkowa poświęcona Romanowi Wilhelmiemu na budynku przy ul. Sikorskiego 1 (miejsce jego urodzenia) w Poznaniu (odsłonięta 1 grudnia 2012).

Najważniejsze role filmowe

Michał Sobkowiak