Z okazji 25-tej
rocznicy podpisania Polsko-Niemieckiego Traktatu o Dobrym Sąsiedztwie i
utworzenia Trójkąta Weimarskiego, Dom Bretanii przygotował ósmą już edycję
Festiwalu Kultur regionów Europy.

Bogaty program Festiwalu i jego znamienici goście zachęcają
do odkrywania Berlina dziś i w przeszłości, w tym również piętna, jakie wywarł
na życiu mieszkańców mur berliński – poprzez bogaty program
kulturalno-edukacyjny.
Od 18 do 23 października odbędą się wykłady, projekcje filmów
fabularnych (m.in. „Niebo nad Berlinem” Wima Wendersa) czy dokumentalnych (m.
in. „Berlin. Symfonia wielkiego miasta” Walthera Ruttmana z 1927 r.).
Wydarzeniem artystycznym festiwalu będzie spektakl pamiętanego z Malty teatru
wędrownego z Brandenburgii Ton und
Kirschen Wandertheater
z „Psim sercem” wg Bułhakowa (21.10, g.19.00, CK
Zamek) oraz spektakl muzyczny Nolwenn
Korbell
pt. „Cabaret Brecht” (22.10., g.19.00, Scena na Piętrze) ze
słynnymi songami z dramatów Bertolda Brechta. Także dla dzieci odbędą się
warsztaty kulturowe.
Festiwal jest współfinansowany m.in. przez rząd Landu
Brandenburgia czy Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Szczegóły
18.10. (wtorek) Dom Bretanii
17.30 Wykład „Berlin-multikulti” – dr Dorota
Masiakowska-Osses pracownik naukowy Zakładu Kultury Niemieckiego Obszaru
Językowego w Instytucie Filologii Germańskiej UAM
Berlin od dawna
przyciąga przedstawicieli innych narodów i kultur. Gastarbeiterzy, uchodźcy,
wysiedleńcy, zagraniczni studenci i artyści szukają w tym tyglu różnorodności
swojego miejsca, tworząc klimat otwartego miasta. Wielokulturowość to jednak
nie tylko znak rozpoznawczy i wartość dodana Berlina, to również wyzwania i
problemy, którym metropolia nad Sprewą musi stawiać czoła.
18.45 „Gapowicz” (Schwarzfahrer), reż. Pepe Danquart
1993/12’/polskie napisy
Berliński tramwaj,
wielokulturowi pasażerowie i starsza pani, która komentuje ich obecność w
Niemczech. Film nagrodzony Oscarem dla najlepszego filmu krótkometrażowego.
Wstęp wolny.
19.00 Wykład „Berliński palimpsest*, czyli kilka słów o
(nie-)pamięci i jej implantach” – dr Dominika Gortych adiunkt w Zakładzie
Kultury Niemieckiego Obszaru Językowego w Instytucie Filologii Germańskiej UAM
Stolica Niemiec skupia
w sobie wiele wątków tzw. niemieckich kultur pamięci, stając się swoistym
palimpsestem złożonym z warstw tego, co pamiętane chętnie, ale też tego, co
wyparte, bądź wymazane z pamięci. Zapoznamy się z wybranymi fenomenami
(nie-)obecnymi w przestrzeni miejskiej i w świadomości mieszkańców Berlina,
takimi jak Berliner Schloss (zamek berliński), Stolpersteine (kamienie
pamięci), Topografia terroru czy Mur Berliński. Zadamy pytania dotyczące
zawartości berlińskich kultur pamięci oraz ich problematycznych aspektów.
*Palimpsest – rękopis napisany na używanym już wcześniej
materiale, z którego usunięto poprzedni tekst.
19.10. (środa) Dom Bretanii
17.30 Wykład „Między obczyzną a ojczyzną. Polski Berlin” –
Małgorzata A. Quinkenstein, pracownik naukowy Centrum Badań Historycznych
Polskiej Akademii Nauk w Berlinie. Współredaktorka, wraz z prof. Robertem
Trabą, książki pt. Polnisches Berlin
Przyjrzymy się
niezwykłym powiązaniom Polaków z Berlinem oraz Berlina z Polakami i stałej
obecności polskich wątków w mieście nad Szprewą. Opowieść o mieście nie będzie
miała charakteru chronologicznego, raczej odpowiadać będzie logice miasta,
meandrom jego historii i urbanistyki: od śladów na cmentarzach poprzez
rewolucje 1848 roku i płomienne przemówienie Ludwika Mierosławskiego i Karola
Libelta, poprzez budynek Reichstagu, który stoi dzisiaj na dawnym miejscu
pałacu Atanazego Raczyńskiego aż po współczesne miejsca kultury, sztuki i nauki
tworzone przez Polaków/Berlińczyków.
19.00 „Niewidoczna granica” (The Invisible Frame) –
fabularyzowany film dokumentalny, reż. Cynthia Beatt 2009/60’/polskie napisy
Dwadzieścia lat po
zjednoczeniu Niemiec i obaleniu Muru, aktorka Tilda Swinton wyrusza na rowerową
wyprawę wzdłuż nieistniejącej już granicy pomiędzy Berlinem Wschodnim i
Zachodnim, przyglądając się zmianom, jakie zaszły zarówno w tkance miejskiej
jak i wśród mieszkańców.
Wstęp wolny.
20.10. (czwartek) Kino Muza
Berliński tani czwartek – Bilety 8 zł
17.00 „Oh Boy”,
reż. Jan Ole Ferster 2012/83’
Niko (Tom Schilling) to
„wieczny student” z pustym kontem i zarekwirowanym prawo jazdy. Nie stać go nawet
na kawę. Zaczyna się dla niego długi dzień, w którym będzie przemierzał Berlin,
spotykając po drodze malownicze postaci, które nie ułatwią mu życia. Pełna
absurdalnego humoru pokoleniowa opowieść o kłopotach z dorosłością.
18.45 „Niebo nad Berlinem” (Der Himmel über Berlin),  reż. Wim Wenders 1987/120’
Obsypany nagrodami hołd
filmowy złożony podzielonemu murem miastu. Dwaj aniołowie – Damiel (Bruno Ganz)
i Cassiel (Otto Sander) wędrują po Berlinie Zachodnim i pozostając
niewidzialnymi dla jego mieszkańców, niosą im pocieszenie. Autorem
mistrzowskich zdjęć jest nestor operatorów Henrie Alekan (1909-2001). Warto
odnotować błyskotliwą rolę Petera Falka, legendarnego Columbo, który gra samego
siebie. Kręcony w przestrzeni Berlina Zachodniego film stał się
paradokumentalnym obrazem miasta sprzed obalenia muru. Klasyka!
21.00 „Victoria”, reż. Sebastian Schipper 2015/140’
Berlin nocą. Po wyjściu
z klubu młoda Hiszpanka spotyka czterech mężczyzn, którzy najpierw pokazują jej
„prawdziwy Berlin”, a potem proszą o przysługę. Ten trzymający w napięciu
thriller nakręcony został w jednym ujęciu, w efekcie otrzymujemy historię
dziejącą się niemalże na naszych oczach.

21.10. (piątek) Centrum Kultury Zamek
Bilety 20 zł (przedsprzedaż)/30 zł (w dniu spektaklu) CK
Zamek, CIM, Dom Bretanii, oraz na www.ckzamek.pl i bilety24.pl
19.00 „Psie serce” (Hundeherz)
Spektakl w wykonaniu Ton
und Kirschen Wandertheater
z Brandenburgii
Powrót do Poznania
międzynarodowej grupy teatralnej z Brandenburgii dobrze znanej publiczności
festiwalu Malta.
Spektakl powstał na
podstawie satyrycznego opowiadania Michaiła Bułhakowa z 1925 roku. Jest to
historia bezczelnego i nieokrzesanego „człowieka-psa”, powstałego w wyniku
eksperymentu medycznego w moskiewskim domu sławnego profesora
Przeobrażeńskiego, specjalisty od zabiegów odmładzających. Profesor
przeszczepia bezdomnemu psu jądra i przysadkę mózgową drobnego kryminalisty
alkoholika, który właśnie zmarł. Po operacji pies zamienia się stopniowo w
człowieka, przejawiając przy tym wszystkie złe cechy dawcy organów: agresję,
chamstwo i skłonność do alkoholu. Jego uczynki przysporzą profesorowi licznych
kłopotów, skłaniając go do przeprowadzenia kolejnej operacji, która przywróci
zoperowanemu psu jego psie życie.
Tekst Bułhakowa, pełen
odniesień do sytuacji w Rosji, został wydany dopiero 47 lat po jego śmierci.
Autor nie oszczędza w nim nikogo, jego bohaterowie mają wiele twarzy, niczym postacie
z obrazów Otto Dixa i Georga Grosza, malarzy współczesnych Bułhakowowi.
Ton und Kirschen Wandertheater został
założony przez byłych członków Footsbarn Travelling Theatre.
Od czasu reunifikacji Niemiec grupa
ma swoją siedzibę w Glindow w Brandenburgii. Zespół występuje na całym świecie.
Z czterech stron świata (Niemcy, Francja, Anglia, Kolumbia i Rosja) pochodzą
także tworzący go artyści.
Spektakl dla dzieci (od 12 lat) i dorosłych
Inscenizacja: Margarete Biereye & David Johnston
Przekład z niemieckiego oraz polskie napisy – Joachim Stephan
Organizacja: Dom Bretanii i CK Zamek
22.10. (sobota) Dom Bretanii
10.30 „Berlin ist in!” – Warsztaty kulturowe dla dzieci w
wieku  10-12 lat. Prowadzenie dr
Agnieszka Pawłowska – adiunkt w Zakładzie Dydaktyki Języka Niemieckiego
Instytutu Filologii Germańskiej UAM
Warsztaty będą
wirtualną wycieczką do Berlina. Dzieci poznają jego zabytki, uczestnicząc
aktywnie w licznych grach i zabawach.
Czas trwania 90’. Udział bezpłatny. Zapisy do 19.10 –
kontakt: elwira@dombretanii.org.pl, tel. 61 851 68 51
12.30 „Odkryj Brandenburgię!” – prezentacja Klary
Piwnickiej-Hensche z Berlina, specjalistki od marketingu turystycznego
Brandenburgii
Zalety turystyczne
Brandenburgii to czyste rzeki i jeziora, rozbudowana sieć dróg rowerowych i
wędrownych, pałace (m.in. kompleks parkowo-pałacowy Sanssouci w Poczdamie
wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Unesco) i ogrody oraz urokliwe
zabytkowe wioski.
Degustacja lokalnych produktów ze sklepu w zamku Trebnitz
14.00 „Mur berliński – życie w podzielonym mieście”
(Mauerjahre – Leben im geteilten Berlin) film dokumentalny, Niemcy, 2011, 51
min. , reż. Reinhard Joksch
Mur berliński był
symbolem zimnej wojny – rozdzielił miasto, rodziny, przyjaciół. Na podstawie
materiałów archiwalnych i wypowiedzi świadków twórcy filmu rekonstruują
najważniejsze wydarzenia z życia Berlińczyków na przestrzeni 30 lat, od
powstania muru w 1961 roku od jego zburzenia w 1989.
Wstęp wolny.
19.00 Scena na Piętrze
Bilety: 25 zł (przedsprzedaż)/35 zł (w dniu spektaklu)
Sprzedaż: CIM, Dom Bretanii, bilety24.pl
Spektakl muzyczny „Cabaret Brecht” w wykonaniu Nolwenn Korbell (śpiew, gitara) & Didier Dréo (gitara elektryczna)
Brawurowe interpretacje songów z dramatów Bertolda Brechta z
muzyką Kurta Weilla, Paula Dessau i Haansa Eislera („Mack the Knife” [Mackie
Majcher], „Surabaya Johnny”, „Alabama Song”).
Spektakl powstał w 2013 roku na zamówienie Centre Dramatique National
d’Alsace w Strasburgu.
Sama na małej scenie,
blisko publiczności, ze swoim gitarzystą, w kiczowatej niebieskiej brokatowej
sukience lub w czarnej seksownej koszuli nocnej, na obcasach 10 cm, Nolwenn
śpiewa w trzech językach, interpretując zbłąkane dziewczyny, matki Courage,
zapomniane żony czy prostytutki z whisky barów, o których mowa w piosenkach
Bertolda Brechta. Piosenki przepiękne, ale zarazem ponure, w których miesza się
poezja, zaangażowanie polityczne, erotyzm. Witamy w wyjątkowym świecie
niemieckiego dramaturga, do którego śpiewaczka wnosi swoją lekkość, frywolność
i swój dowcip.
23.10. (niedziela) Dom Bretanii
15.30 – „Berlin. Symfonia wielkiego miasta” (Berlin: Die
Sinfonie der Großstadt) film niemy, reż. Walther Ruttmann 1927/(67’)
Dokument
eksperymentalny ukazujący jeden dzień z życia niemieckiej metropolii. Część
ujęć była filmowana z ukrytej kamery. Film pokazuje szeroki obraz miasta i jego
mieszkańców w 1927 roku.
Wstęp wolny.
17.00 – „Od życia w kitzu ( z niem. dzielnica), poprzez
Bohemę do berlińskich salonów”. Spotkanie z Dorotą Danielewicz na temat
wielowymiarowości Berlina.
Poznamy miasto z
perspektywy osoby, która była świadkiem upadku Muru, zjednoczenia Berlina
Zachodniego i Wschodniego oraz transformacji.
Dorota Danielewicz pochodzi z Poznania, od 1981 roku mieszka
w Berlinie, ukończyła uniwersytet w Berlinie i w Monachium. Jest autorką
książek „Berlin. Przewodnik po duszy miasta” oraz „Berlin. Polskie perspektywy.
200 lat Polaków w Berlinie”.
Prowadzenie: Maciej Kucharski, w latach 2013-16 autor
programów kulturalnych w Radiu Merkury, obecnie wydawca w Grupie ZPR Media.
Więcej informacji na stronie Festiwalu:
http://dombretanii.org.pl/wydarzenia-kulturalne/imprezy-cykliczne/festiwal-kultur-regionow-europy
Michał Sobkowiak