Po raz siódmy już Biblioteka
Raczyńskich zaprasza do wzięciu udziału w Konkursie im. Klemensa Raczaka Jego
celem jest – jak zwykle – rozbudzenie zainteresowanie książką, czytelnictwem i grafiką.
Raczyńskich zaprasza do wzięciu udziału w Konkursie im. Klemensa Raczaka Jego
celem jest – jak zwykle – rozbudzenie zainteresowanie książką, czytelnictwem i grafiką.
Inspiracją do ogłoszenia
konkursu na ekslibris było przekazanie w 1995 roku przez Klemensa Raczaka,
kolekcjonera i twórcę-amatora ekslibrisów, daru blisko 30 tysięcy znaków książkowych,
drobnej grafiki, a także publikacji związanych z tą tematyką. Ofiarowana
Poznaniowi kolekcja została włączona do zbiorów specjalnych Biblioteki
Raczyńskich. Dodać należy, że intencją ofiarodawcy było popularyzowanie tej
wyjątkowej formy graficznej poprzez organizowanie m.in. wystaw i konkursów, co
miało notabene wpłynąć także na
powiększanie zbiorów bibliotecznych.
konkursu na ekslibris było przekazanie w 1995 roku przez Klemensa Raczaka,
kolekcjonera i twórcę-amatora ekslibrisów, daru blisko 30 tysięcy znaków książkowych,
drobnej grafiki, a także publikacji związanych z tą tematyką. Ofiarowana
Poznaniowi kolekcja została włączona do zbiorów specjalnych Biblioteki
Raczyńskich. Dodać należy, że intencją ofiarodawcy było popularyzowanie tej
wyjątkowej formy graficznej poprzez organizowanie m.in. wystaw i konkursów, co
miało notabene wpłynąć także na
powiększanie zbiorów bibliotecznych.
Pierwszy konkurs na
ekslibris został zorganizowany dwa lata po darowiźnie – 1998 – i nazywał się:
„Wielkopolska w ekslibrisie”. Zwykle Konkurs ten organizuje się co trzy lata, a
od edycji V , która miejsce miała w roku 2010, konkurs nosi imię Klemensa
Raczaka, zmarłego w 2008 roku. Poprzednie sześć edycji pozwoliło na
zgromadzenie w Bibliotece Raczyńskich zróżnicowanego pod względem
techniki, tematyki i poziomu wykonania sporego zbioru prac.
ekslibris został zorganizowany dwa lata po darowiźnie – 1998 – i nazywał się:
„Wielkopolska w ekslibrisie”. Zwykle Konkurs ten organizuje się co trzy lata, a
od edycji V , która miejsce miała w roku 2010, konkurs nosi imię Klemensa
Raczaka, zmarłego w 2008 roku. Poprzednie sześć edycji pozwoliło na
zgromadzenie w Bibliotece Raczyńskich zróżnicowanego pod względem
techniki, tematyki i poziomu wykonania sporego zbioru prac.
Konkurs a.d. 2016
Na prace, które wysyłać należy
na adres: Biblioteka Raczyńskich, pl. Wolności 19, 61-739 Poznań z dopiskiem na
kopercie „Konkurs na Kkslibris”, Biblioteka czeka do 23 września 2016 roku. Wręczenie
nagród i otwarcie wystawy pokonkursowej nastąpi do koniec października.
na adres: Biblioteka Raczyńskich, pl. Wolności 19, 61-739 Poznań z dopiskiem na
kopercie „Konkurs na Kkslibris”, Biblioteka czeka do 23 września 2016 roku. Wręczenie
nagród i otwarcie wystawy pokonkursowej nastąpi do koniec października.
Regulamin i karta
zgłoszeniowa dostępne są na stronie organizatora.
zgłoszeniowa dostępne są na stronie organizatora.
Ekslibris
Exlibris (łac. ex libris – z książek) to znak własnościowy danego egzemplarza książki,
który jest najczęściej ozdobny, a także wykonany w technice graficznej, z
imieniem i nazwiskiem właściciela księgozbioru, (lub np. stylizowanymi jego inicjałami)
albo nazwą instytucji, która dany księgozbiór posiada. Typowy ekslibris jest
małą, zadrukowaną karteczką przyklejoną do wewnętrznej strony okładki.
W formie prostszej – bo takie też są możliwe – może to być np. pieczątka.
który jest najczęściej ozdobny, a także wykonany w technice graficznej, z
imieniem i nazwiskiem właściciela księgozbioru, (lub np. stylizowanymi jego inicjałami)
albo nazwą instytucji, która dany księgozbiór posiada. Typowy ekslibris jest
małą, zadrukowaną karteczką przyklejoną do wewnętrznej strony okładki.
W formie prostszej – bo takie też są możliwe – może to być np. pieczątka.
Projektowanie ekslibrisów jest jedną
z dziedzin grafiki artystycznej i stąd Konkurs. Tworzeniem ekslibrisów w
historii zajmowało się wielu znanych grafików, rytowników i typografów.
Zbieranie ekslibrisów natomiast jest jedną z dziedzin kolekcjonerstwa. Organizowane
są również nawet specjalne wystawy ekslibrisów, jak ta pokonkursowa w
Bibliotece.
z dziedzin grafiki artystycznej i stąd Konkurs. Tworzeniem ekslibrisów w
historii zajmowało się wielu znanych grafików, rytowników i typografów.
Zbieranie ekslibrisów natomiast jest jedną z dziedzin kolekcjonerstwa. Organizowane
są również nawet specjalne wystawy ekslibrisów, jak ta pokonkursowa w
Bibliotece.
Posługiwanie się ekslibrisem jest
uważane za wyraz wysokiego szacunku i dbałości o książki, jak również wysokich
potrzeb kulturalnych ich właściciela. Założenia są takie, że ekslibris ma
również motywować do podobnej dbałości (i do terminowego zwrotu) osoby, którym
dana książka jest wypożyczana. Ekslibris ma również za zadanie zabezpieczanie
księgi przed kradzieżą lub zatraceniem. Ekslibris artystycznie wykonany w
szlachetnej technice graficznej jak np.: drzeworyt, miedzioryt, akwaforta, akwatinta
czy litografia
podnosi walory artystyczne książki, dając świadectwo bibliofilskiego do niej
stosunku. Ekslibrisy wykonane pięknie, lub też należące do znanych osób dodatkowo
podnoszą wartość kolekcjonerską egzemplarza książki.
uważane za wyraz wysokiego szacunku i dbałości o książki, jak również wysokich
potrzeb kulturalnych ich właściciela. Założenia są takie, że ekslibris ma
również motywować do podobnej dbałości (i do terminowego zwrotu) osoby, którym
dana książka jest wypożyczana. Ekslibris ma również za zadanie zabezpieczanie
księgi przed kradzieżą lub zatraceniem. Ekslibris artystycznie wykonany w
szlachetnej technice graficznej jak np.: drzeworyt, miedzioryt, akwaforta, akwatinta
czy litografia
podnosi walory artystyczne książki, dając świadectwo bibliofilskiego do niej
stosunku. Ekslibrisy wykonane pięknie, lub też należące do znanych osób dodatkowo
podnoszą wartość kolekcjonerską egzemplarza książki.
Trochę z
historii:
historii:
Najstarsze ekslibrisy pojawiły się w
Polsce w drugiej połowie XIV wieku, na kartach rękopisów.
Początkowo znak określał tylko właściciela rękopisu, ale manuskryptu nie
zdobił. Początkowo formy oznaczenia własności książki były dwojakiego rodzaju:
Polsce w drugiej połowie XIV wieku, na kartach rękopisów.
Początkowo znak określał tylko właściciela rękopisu, ale manuskryptu nie
zdobił. Początkowo formy oznaczenia własności książki były dwojakiego rodzaju:
·
krótkie odręczne noty właściciela,
krótkie odręczne noty właściciela,
·
dłuższe zapiski, często uzupełniane
wiadomością o miejscu sporządzenia lub nabycia rękopisu.
dłuższe zapiski, często uzupełniane
wiadomością o miejscu sporządzenia lub nabycia rękopisu.
Z chwilą, gdy księgi rękopiśmienne
przestały być tylko skarbnicą wiedzy i stały się dziełem sztuki, pojawiły się
piękne iluminacje, a znak własnościowy po prostu wzniósł się na wyżyny. Pełnił przy
tym funkcję ochronną, wskazywał właściciela rękopisu i – ozdobnie namalowany – podnosił
również wartość iluminowanych kodeksów. Nie trudno więc domyśli się – może wywnioskować
– że najstarsze formy znaku własnościowego były to herby i gmerki właścicieli
rękopisów, umieszczane przeważnie na dolnym marginesie pierwszej karty tekstu. I
tak najstarszymi malowanymi znakami własnościowymi z XIV wieku są herby:
Bogoria i Szeliga, z I połowy XV wieku: Jastrzębiec, Nałęcz, Ciołek, Dembno. Natomiast
już w II połowie XV wieku pojawiło się znacznie więcej herbów malowanych. Do tych najbardziej
znanych należą : Prus III, Poraj, Wieniawa, Dembno i Ogończyk. Zwyczaj
ozdabiania ksiąg rękopiśmiennym znakiem książkowym w postaci malowanego herbu
trwał przez cały wiek XV.
przestały być tylko skarbnicą wiedzy i stały się dziełem sztuki, pojawiły się
piękne iluminacje, a znak własnościowy po prostu wzniósł się na wyżyny. Pełnił przy
tym funkcję ochronną, wskazywał właściciela rękopisu i – ozdobnie namalowany – podnosił
również wartość iluminowanych kodeksów. Nie trudno więc domyśli się – może wywnioskować
– że najstarsze formy znaku własnościowego były to herby i gmerki właścicieli
rękopisów, umieszczane przeważnie na dolnym marginesie pierwszej karty tekstu. I
tak najstarszymi malowanymi znakami własnościowymi z XIV wieku są herby:
Bogoria i Szeliga, z I połowy XV wieku: Jastrzębiec, Nałęcz, Ciołek, Dembno. Natomiast
już w II połowie XV wieku pojawiło się znacznie więcej herbów malowanych. Do tych najbardziej
znanych należą : Prus III, Poraj, Wieniawa, Dembno i Ogończyk. Zwyczaj
ozdabiania ksiąg rękopiśmiennym znakiem książkowym w postaci malowanego herbu
trwał przez cały wiek XV.
Najstarszym przykładem ekslibrisu
jest motyw heraldyczny. Wszystkie ekslibrisy malowane XV wieku posiadają jako
główny motyw herb. W postaci herbów zaaklimatyzował się on na rękopisach
pergaminowych i papierowych na parę wieków przed wynalezieniem druku. Forma ta
stała się zalążkiem późniejszego superekslibrisu i ekslibrisu właściwego, który miał
kształt ozdobnej kartki. Ozdabianie rękopisów malowanymi ekslibrisami należało
do iluminatora. Badania naukowe
nad malowanymi ekslibrisami prowadził w Polsce żyjący na przełomie wieków XIX i
XX ks. Leon Formanowicz, kanonik kapituły przy Katedrze Gnieźnieńskiej,
archiwariusz i bibliotekarz Biblioteki Kapitulnej, a także jeden z pierwszych
polskich kolekcjonerów ekslibrisówi. Niestety wszystkie zebrane przez niego
materiały podczas II wojny
światowej uległy zniszczeniu, a
ks. Leon zginął w 1942 roku w obozie
w Dachau.
jest motyw heraldyczny. Wszystkie ekslibrisy malowane XV wieku posiadają jako
główny motyw herb. W postaci herbów zaaklimatyzował się on na rękopisach
pergaminowych i papierowych na parę wieków przed wynalezieniem druku. Forma ta
stała się zalążkiem późniejszego superekslibrisu i ekslibrisu właściwego, który miał
kształt ozdobnej kartki. Ozdabianie rękopisów malowanymi ekslibrisami należało
do iluminatora. Badania naukowe
nad malowanymi ekslibrisami prowadził w Polsce żyjący na przełomie wieków XIX i
XX ks. Leon Formanowicz, kanonik kapituły przy Katedrze Gnieźnieńskiej,
archiwariusz i bibliotekarz Biblioteki Kapitulnej, a także jeden z pierwszych
polskich kolekcjonerów ekslibrisówi. Niestety wszystkie zebrane przez niego
materiały podczas II wojny
światowej uległy zniszczeniu, a
ks. Leon zginął w 1942 roku w obozie
w Dachau.
Natalia Mikołajska