W „Starym Browarze” w Poznaniu od
jakiegoś już czasu (dokładnie od połowy marca) do końca maja tego roku można
stać się widzem wystawy prezentującej szereg rozmaitych podejść artystycznych
do tematu krajobrazu i środowiska naturalnego. Już w tę sobotę po raz drugi
będzie można uczestniczyć w bezpłatnym oprowadzaniu po wystawie.
Na zdjęciu jedna z prezentowanych prac.

 Wystawa
„Druga jesień” – punkt wyjścia do niej stanowią prace z kolekcji Grażyny
Kulczyk – prezentuje cyrkulację idei, postaw artystycznych i etycznych
związanych ze środowiskiem krajobrazowym na przykładzie dwóch okresów. Pierwszy
z nich to lata 60. i 70. XX wieku, które ukształtowały pojęcia „etyki
środowiskowej”, a także „głębokiej ekologii”, a co za tym idzie przyniosły
wzrost świadomości środowiskowej i jednocześnie rozkwit praktyk awangardowych w
sztuce. Drugi okres to początek XXI wieku, czyli diagnoza potrzeby radykalnego
przemyślenia antropocentrycznego podejścia do ekologii.
Tytuł
projektu pochodzi z wydanej na początku lat 80. powieści science fiction
Wiktora Żwikiewicza, przedstawiającej globalny kryzys, u podstaw którego leżą
anomalie pogodowe. Z kolei Żwikiewicz zaczerpnął go z opowiadania „Druga jesień”
Brunona Schulza.
„Druga jesień”
Karel
Malich to, obchodzący w tym roku dwoje dziewięćdziesiąte pierwsze urodziny,  Czech, który często odwołuje się do
przedstawień i wspomnień najbliższego otoczenia z czasów dzieciństwa. Na
pewnych etapach swojej twórczości ten sentymentalny pejzaż skrajnie pan Karel redukował
i upraszczał, by w innym czasie (jak np. w okresie „normalizacji”, silnie
naznaczonym rozczarowaniem rzeczywistością), powrócić do jego odtwarzania lub
projektować otoczenie zupełnie na nowo. Na wystawie po raz pierwszy prezentowane
są prace na papierze węgierskiego artysty z kręgu sztuki konceptualnej, Imre
Baka, a także różnych innych twórców podejmujących kwestie środowiska w sposób
właściwy dla każdego z tych dwóch okresów. Z| jednej strony mamy tu więc
artystów aktywnych w latach 60. i 70., pochodzących głównie z krajów Europy
Wschodniej (wspomniany już Karel Malich, Rudolf Sikora czy – również wspomniany
– Imre Bak), z drugiej – twórców współczesnych, urodzonych w latach 70. i
tworzących w ostatniej dekadzie (Hubert Czerepok, Paul Chaney, Siri Hermansen,
Tim Knowles i Oscar Tuazon). Wybór ten uzupełnia prezentacja praktyki Romana
Signera.
W
ramach „Drugiej jesieni” prezentowane są również prace Brytyjczyka, Paula
Chaneya, który bada cienką granicę między „zielonymi” utopiami a dystopicznymi scenariuszami
survivalowców i Oscara Tuazona, chętnie odwołującego się do porażek tych
pierwszych. Zobaczyć można też najnowsze wideo Huberta Czerepoka pt. „Ekosystem”,
w którym porusza on problem przymusowych wywłaszczeń górali z polan i hal
pasterskich na rzecz Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 60. XX wieku.
Podobny obraz odromantycznionego świata przedstawia Szwajcarka, Siri Hermansen,
badając modele adaptacji i techniki przetrwania w przechodzących głębokie
przemiany, współczesnych społeczeństwach. Jej filmy „Chernobyl Mon Amour” i „Land
of Freedom”, prezentują możliwe scenariusze rozwoju dla dwóch populacji, w
odmienny sposób dotkniętych katastrofą (w pierwszym przypadku ekologiczną, w
drugim – ekonomiczną).
Wystawa
stanowi więc przegląd nieoczywistych podejść do krajobrazu – jednego z banalniejszych,
jak by się mogło wydawać, tematów w sztuce. Prezentuje m.in. postawy
konceptualne względem krajobrazu, traktowanie natury jako studia artysty,
podejmowanie zagadnień środowiskowych jako przejawu działań wolnościowych, a
także poszukiwania alternatywy wobec silnie antropocentrycznej perspektywy.
Podsumowanie
W
tę sobotę, 18 kwietnia 2015, o godz. 16.00
w galerii „Art Stations” w „Starym Browarze” w Poznaniu (ul Półwiejska 42)
odbędzie się kolejne oprowadzanie po wystawie „Druga jesień”. Wstęp wolny.
Natalia Mikołajska